Προστέθηκε μία ακόμη πάθηση και τροποποιήθηκαν τρεις για την εισαγωγή των υποψηφίων χωρίς εξετάσεις στα Πανεπιστήμια

Η 1η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων και Μεταμοσχεύσεων με στόχο να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη Δωρεά Οργάνων. Ο Δρ Βασίλειος Δρακόπουλος, Γενικός Χειρουργός στην Α’ Χειρουργική Κλινική & Μονάδα Μεταμοσχεύσεως Οργάνων του ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός» μιλά στο in.gr για μια νέα τεχνική που

εφαρμόζει στις μεταμοσχεύσεις νεφρού, την ελλιπή «μεταμοσχευτική παιδεία» του Έλληνα και πώς παρά τις ελλείψεις στο ΕΣΥ οι γιατροί συνεχίζουν να κάνουν «θαύματα».

Κύριε Δρακόπουλε, έχει πλέον συμπληρωθεί ένας χρόνος και πλέον από την εφαρμογή της λαπαροσκοπικής νεφρεκτομής για μεταμόσχευση, στην Ελλάδα. Εξηγήστε μας τα πλεονεκτήματα της νέας μεθόδου έναντι της ανοιχτού τύπου νεφρεκτομής, σε ό,τι αφορά το μόσχευμα και τηνυγεία

Πράγματι. Η πρώτη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή από ζώντα δότη για μεταμόσχευση νεφρού πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2015 στην Μονάδα Μεταμόσχευσης Οργάνων του «Ευαγγελισμού». Η επιτυχία της μεθόδου έγκειται στην ασφαλή εκτέλεση της μεταμόσχευσης νεφρού, αφενός δίνοντας άριστα αποτελέσματα νεφρικής λειτουργίας στον λήπτη, αφετέρου επιτρέποντας στον δότη να επανέλθει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα στις καθημερινές υποχρεώσεις της ζωής του, με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα και ταχύτερη ανάρρωση συγκριτικά με την ανοικτή νεφρεκτομή.

Σε πόσες περιπτώσεις έχει εφαρμοστεί η νέα τεχνική μέχρι σήμερα στην Ελλάδα και ποια τα ποσοστά επιτυχίας; 

Έχουμε πραγματοποιήσει εν συνόλω έξι ζώσες μεταμοσχεύσεις νεφρού με αυτή τη μέθοδο τους τελευταίους 20 μήνες. Η μέθοδος είναι απόλυτα ασφαλής και αποτελεσματική και πληροί απόλυτα τα μεταμοσχευτικά κριτήρια με χαμηλότερα ποσοστά μετεγχειρητικών επιπλοκών. Τα ποσοστά επιβίωσης και πιθανότητας απόρριψης του μοσχεύματος δεν διαφέρουν από εκείνα της «ανοιχτής» μεθόδου. Εκείνο που διαφέρει είναι η μετεγχειρητική «ταλαιπωρία» - ας μου επιτραπεί ο όρος - του δότη.

Με ποια κριτήρια επελέγη η Α’ Χειρουργική Κλινική & Μονάδα Μεταμόσχευσης Οργάνων του ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός» για την εφαρμογή της λαπαροσκοπικής νεφρεκτομής;

O «Ευαγγελισμός» είναι ένα εκ των δύο αδειοδοτημένων Μεταμοσχευτικών Κέντρων νεφρού στην Αθήνα. Η απόφαση της εφαρμογής της λαπαροσκοπικής μεθόδου στις περιπτώσεις ζώσας μεταμόσχευσης ήταν της Κλινικής μας, με τη σύμφωνη γνώμη του συντονιστή διευθυντή Δρ Σπύρου Δρακόπουλου, αλλά και των διευθυντών Δρ Βασίλη Βουγά και Δρ Νικόλαου Ρουκουνάκη. Κρίναμε πως δεδομένης της παράδοσης του «Ευαγγελισμού» στις μεταμοσχεύσεις νεφρού, και της δικής μου εμπειρίας στην προηγμένη λαπαροσκοπική χειρουργική - την οποία απέκτησα στο Ευρωπαϊκό Λαπαροσκοπικό Σχολείο των Βρυξελλών και εφαρμόζω ευρύτατα πλέον - θα ήταν το φυσικό επόμενο βήμα, να συνδυάσουμε και τα δύο, ανοίγοντας τον δρόμο της εφαρμογής και στη χώρα μας σχετικών πρωτοκόλλων.  

Δεδομένου ότι «Ο Ευαγγελισμός» είναι το μοναδικό που εφαρμόζει τη μέθοδο, τι αναμονές έχετε;

Δυστυχώς, το Εθνικό Μητρώο Ληπτών Μοσχευμάτων, ή αλλιώς η «Λίστα» του ΕΟΜ είναι πολύ μεγάλη και η αναμονή για ένα μόσχευμα από αποβιώσαντα δότη μπορεί να είναι πραγματικά μακρά. Χάνονται ζωές στην αναμονή μοσχευμάτων. Αυτό προσπαθούμε να αλλάξουμε μέσω της συγκεκριμένης μεθόδου, διευκολύνοντας τους ζώντεςδότες οργάνων στην απόφασή τους, οι οποίοι, όντας υγιείς, προβαίνουν στη μεγίστη προσφορά της δωρεάς ενός οργάνου τους για να σώσουν τη ζωή και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων τους.

Η λαπαροσκόπηση

Η λαπαροσκοπική μέθοδος, με δεδομένο ότι χρησιμοποιείται για την λήψη οργάνων, έχει θέση στις μεταμοσχεύσεις από ζώντες δότες, όχι αποβιώσαντες. Από την άλλη, τα μόνα συμπαγή όργανα για τα οποία μπορεί να γίνει ζώσα δωρεά είναι οι νεφροί και το ήπαρ. Στα διεθνή μεταμοσχευτικά κέντρα, πλην της λαπαροσκοπικής νεφρεκτομής, εφαρμόζεται πλέον και λαπαροσκοπική μερική ηπατεκτομή για ζώσα μεταμόσχευση ήπατος - με πρώτη καταγεγραμμένη το 2002 από την ομάδα του καθηγητή Daniel Cherqui, στο Νοσοκομείο Paul Brouse του Παρισιού, στο οποίο είχα τη χαρά να θητεύσω. Στην Ελλάδα δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί τέτοια επέμβαση. Είναι όμως ένας εξαιρετικός στόχος για να κατακτήσουμε μαζί με τον - εξειδικευμένο στην χειρουργική και στις μεταμοσχεύσεις ήπατος - Δρ Βασίλη Βουγά, τα επόμενα χρόνια.

Η Ελλάδα είναι γνωστό ότι υστερεί στη δωρεά οργάνων

Ναι. Υστερεί. Είναι στις χαμηλότερες θέσεις στον ευρωπαϊκό χάρτη δωρεάς οργάνων, με 3,5 δότες ανά ένα εκατομμύριο πληθυσμού το 2015, όταν στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι 18 δότες ανά ένα εκατομμύριο πληθυσμού. Σε απόλυτο νούμερο, το 2015 είχαμε 39 αξιοποιούμενους δότες. Με σχεδόν 1.000 ανθρώπους στη «Λίστα» σε αναμονή νεφρικού μοσχεύματος, 145 ηπατικού και 45 σε αναμονή καρδιάς, καταλαβαίνουμε πως το πρόβλημα είναι τεράστιο και πως η ζώσα μεταμόσχευση αποτελεί μία λύση στις δύο πρώτες περιπτώσεις ασθενών. Ελπιδοφόρο, βέβαια, είναι πως όπως αναφέρει και ο πρόεδρος του ΕΟΜ σε σχετική δήλωσή του, το 2016, παρά τις δυσκολίες, είχαμε σημαντική αύξηση του αριθμού των δοτών, της τάξης του 15%.

Από την κλινική σας εμπειρία πώς πιστεύετε ότι πρέπει να αναδειχθεί η αξία της δωρεάς οργάνων σώματος, ώστε να γίνει συνείδηση στην Ελλάδα και να αυξηθούν τα μοσχεύματα;

Η αλήθεια είναι πως σήμερα η Δωρεά Οργάνων είναι μια υπόθεση για λίγους. Η «μεταμοσχευτική παιδεία» είναι ελλιπής ακόμα και εντός του ιατρικού συστήματος στην Ελλάδα και είναι αυτή ακριβώς η έλλειψη που μας κατατάσσει στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης. Ο ΕΟΜ κάνει σοβαρές προσπάθειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης όλων των εμπλεκομένων μερών, αλλά και της Πολιτείας και των πολιτών, και μάλιστα με ελάχιστα κονδύλια. Θα πρέπει να γίνουν όμως ακόμα περισσότερες κινήσεις ενεργοποίησης όλων μας προς τη σωστή κατεύθυνση για να δούμε τα πράγματα να βελτιώνονται και να δούμε αύξηση στη Δωρεά Οργάνων και κατ’ επέκταση στις μεταμοσχεύσεις. Ας μην ξεχνάμε πως η μεταμόσχευση, πλην του προφανούς ανθρωπιστικού οφέλους της, εντάσσεται σε ένα υπερ-ανταποδοτικό οικονομικά σύστημα, το οποίο, εφόσον υποστηριχθεί, μπορεί να αποφέρει ετησίως εξοικονόμηση πόρων άνω των 20 εκατομμυρίων ευρώ.

Τα δημόσια νοσοκομεία έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την οικονομική ύφεση τα τελευταία χρόνια. Η Κλινική σας έχει ελλείψεις σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή; Πως καταφέρνετε να είστε λειτουργικοί παρά τους περιορισμένους πόρους;

Οι βασικές ελλείψεις στο δικό μας νοσοκομείο είναι κατά βάση σε «έμψυχο» υλικό. Ευτυχώς δεν έχουμε δει ακόμα να λείπουν π.χ. γάζες, όπως διαβάζουμε για άλλα νοσοκομεία. Όμως, πρέπει να γίνουν προσλήψεις. Η Μονάδα Μεταμόσχευσης Οργάνων του Νοσοκομείου είναι τμήμα της Α’ Χειρουργικής Κλινικής, η οποία εκτελεί περισσότερες από 1.000 επεμβάσεις το χρόνο σε όλο το φάσμα της Γενικής Χειρουργικής. Έχει δύο γενικές εφημερίες το μήνα και έξι μερικές, τακτικά και επείγοντα χειρουργεία και εξυπηρετεί ταυτόχρονα και όσες μεταμοσχεύσεις προκύψουν - ή προγραμματιστούν στις περιπτώσεις ζώσας μεταμόσχευσης - ενώ από το 2014 έχει λάβει και άδεια για μονάδα μεταμόσχευσης ήπατος. Στελεχώνεται από τον συντονιστή διευθυντή, τρεις διευθυντές ΕΣΥ, έναν επικουρικό χειρουργό και εκπαιδεύει εννέα ειδικευόμενους στη Γενική Χειρουργική γιατρούς. Αυτό σημαίνει πως είμαστε λίγοι. Σκεφτείτε πως τυχαίνει μετά από 36 ώρες στο νοσοκομείο σε εφημερία και όσα χειρουργεία την ακολουθούν, να πρέπει να μεταβούμε π.χ. στην Κρήτη για λήψη οργάνων, να επιστρέψουμε, και εφόσον κριθεί βάσει διαδικασιών ΕΟΜ πως ο συμβατός λήπτης είναι δικός μας ασθενής, πάντα υπό τον συντονισμό του Δημήτρη Πιστόλα και της Αικατερίνης Μπαλάσκα, να προχωρήσουμε στην επέμβαση τοποθέτησης του μοσχεύματος κάποιες ώρες αργότερα. Λειτουργικοί είμαστε γιατί αγαπάμε αυτό που κάνουμε, γιατί βρίσκουμε μεγαλειώδη τη Δωρεά Οργάνων και βρίσκουμε οριακά θαυματουργό το αποτέλεσμα μια μεταμόσχευσης. Αυτό μας δίνει δύναμη. Όμως, το Εθνικό Σύστημα Υγείας δε θα έπρεπε να βασίζεται σε αυτό.

Ως πρωτοπόρος στον τομέα των μεταμοσχεύσεων, βλέπετε διάθεση από τους νέους γιατρούς να εκπαιδευθούν στον τομέα αυτό;

Είναι πολύ τιμητικό αυτό που λέτε, αλλά δε θεωρώ τον εαυτό μου πρωτοπόρο. Θεωρώ πως απλά στάθηκα τυχερός που άσκησα τη χειρουργική δίπλα σε σπουδαίους χειρουργούς, πραγματικά πρωτοπόρους, τόσο σε μεγάλα Νοσοκομεία της Ευρώπης, όσο και στην Ελλάδα, και στον τομέα της Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής και στον Τομέα των Μεταμοσχεύσεων και ήταν κατάλληλες οι συνθήκες ώστε να μου επιτραπεί να συνδυάσω τις γνώσεις μου. Υπάρχουν νέοι, πολύ ταλαντούχοι συνάδελφοι που εκπαιδεύονται στην Κλινική μας στη λαπαροσκοπική μέθοδο, με ενδιαφέρον και αγάπη και αυτό είναι και αυτό είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο.

Τελικά, η Ελλάδα μπορεί να γίνει κέντρο αναφοράς για τις όμορες χώρες στον τομέα των μεταμοσχεύσεων;

Είμαστε ακόμα μακριά από αυτό, αλλά πιστεύω ολόψυχα πως κάποια στιγμή θα το κατακτήσουμε και θα καταβάλλω κάθε δυνατή προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση.

* Ο Δρ Βασίλειος Δρακόπουλος είναι Γενικός Χειρουργός στην Α’ Χειρουργική Κλινική & Μονάδα Μεταμοσχεύσεως Οργάνων του Γ.Ν.Α. «ο Ευαγγελισμός». Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με διδακτορική διατριβή στις Μεταμοσχεύσεις Οργάνων (“Μεταμόσχευση των παιδιατρικών νεφρών σε ενήλικες λήπτες”). Έχει κάνει την πρακτική του και στη συνέχεια έχει εργαστεί σε διεθνούς φήμης Κέντρα της Ευρώπης, όπως στο Τμήμα Χειρουργικής του Ευρωπαϊκού Σχολείου Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Saint-Pierre των Βρυξελλών & στο Τμήμα Τμήμα Χειρουργικής Μεταμοσχεύσεων στην κοιλιακή χώρα του Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Leuven, ενώ έχει υπο-εξειδικευθεί στη χειρουργική ήπατος-χοληφόρων και παγκρέατος στο Ινστιτούτο Σπουδών Ήπατος του Νοσοκομείου Kings College του Λονδίνου & στο Κέντρο Ήπατος-Χοληφόρων του Νοσοκομείου Paul Brouse του Παρισιού, ενώ έχει πιστοποιηθεί ως χειρουργός κονσόλας στον τομέα της Εντατικής Ρομποτικής Χειρουργικής.
Συνδυάζοντας τη βαθειά του γνώση τόσο στον τομέα της Προηγμένης Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής, όσο και στον τομέα της Μεταμόσχευσης Οργάνων, ξεκίνησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 2015 την μέθοδο της λαπαροσκοπικής αφαίρεσης νεφρικών μοσχευμάτων από ζώντες δότες για μεταμόσχευση νεφρού, την οποία συνεχίζει με επιτυχία να εφαρμόζει αποκλειστικά στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Οργάνων του Γ.Ν.Α. «ο Ευαγγελισμός».
Τον Ιανουάριο του 2016, ο Δρ. Δρακόπουλος, υπήρξε επικεφαλής της αποστολής του Γ.Ν.Α. «ο Ευαγγελισμός» στην πρώτη στην Ελλάδα «διπλή γέφυρα ζωής», στο « Νοσοκομείο Ηρακλείου, όπου Μεταμοσχευτικές Ομάδες από 5 Νοσοκομεία τριών διαφορετικών χωρών συναντήθηκαν στην - πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα - επιχείρηση αφαίρεσης μοσχευμάτων ταυτόχρονα από δύο πολυδότες οργάνων.
Ο Δρ Δρακόπουλος είναι Συνεργάτης (Fellow) στο Αμερικανικό Κολλέγιο Χειρουργών (American Colleague of Surgeons), ενώ είναι μέλος των ακόλουθων εταιρειών και έχει λάβει τις παρακάτω διακρίσεις:
• Μέλος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών (ACS)
• Μέλος του Ελληνικού Τμήματος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών (Greek Chapter of The American College of Surgeons /ACS-GC)
• Μέλος του General Medical Council (GMC)
• Μέλος του Ordre des
Médecins Conseil du Brabant d’expression Française (OMBF)
• Μέλος της Société Royale Belge de Chirurgie
• Μέλος της Society of American Gastrointestinal and Endoscopic Surgeons (SAGES)
• Μέλος της Society of Laparoendoscopic Surgeons (SLS)
• Μέλος της European Association for Endoscopic Surgery (EAES)
• Μέλος της International Federation for the Surgery of Obesity and metabolic disorders (IFSO)
• Μέλος της Society of Robotic Surgery (SRS)
• Μέλος της European Society for Organ Transplantation (ESOT)
• Μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών
• Μέλος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας
• Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής και άλλων Επεμβατικών Τεχνικών
• Μέλος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής
• Μέλος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Παχυσαρκίας
• Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μεταμοσχεύσεων
• Μέλος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας
• Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Υγειονομικού
• Ομότιμο Μέλος της Επιστημονικής Εταιρείας Φοιτητών Ιατρικής Ελλάδος (ΕΕΦΙΕ).
O Δρ Δρακόπουλος έχει πλούσιο επιστημονικό έργο, με δεκάδες δημοσιεύσεων και συμμετοχή σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια.

http://health.in.gr