Ο διευθυντής της κλινικής μεταμοσχεύσεων του Ευαγγελισμού Βασίλης Βουγάς, ανοίγει την καρδιά του και μας μιλάει για το έργο της κλινικής που διευθύνει

Μαυροματίδης Κώστας

Δ/ντής Νεφρολογικού Τμήματος Κομοτηνής

Οι Ασθενείς με νεφρική νόσο χρειάζονται αιμοκάθαρση για τον καθαρισμό του αίματος, δηλαδή για την αφαίρεση των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού για να μπορέσουν να ζήσουν. Ο διαβήτης και άλλες νόσοι, όπως λ.χ. η υπέρταση επηρεάζουν τους νεφρούς και μπορούν να προκαλέσουν νεφρική ανεπάρκεια. Οι νοσηλευτές που εργάζονται με

ασθενείς υπό αιμοκάθαρση τους βλέπουν συχνά – συνήθως τρεις φορές την εβδομάδα για μία περίοδο τριών ωρών έως πέντε – και τους γνωρίσουν καλά. Εξαιτίας αυτού, οι νοσηλευτές έχουν την ευκαιρία να εκπαιδεύσουν και να ενθαρρύνουν τους ασθενείς, όταν εργάζονται στην μονάδα.

Αιμοκάθαρση: Οι νεφροί φιλτράρουν και απομακρύνουν τις τοξίνες και τα απόβλητα που μπορούν να βλάψουν την υγεία ή ακόμη και να προκαλέσουν το θάνατο. Οι ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, δεν έχουν νεφρούς που να λειτουργούν πλέον αρκετά καλά για να αφαιρέσουν τις τοξίνες από το αίμα τους. Η αιμοκάθαρση αποσκοπεί στην αφαίρεση από το αίμα που το παίρνουμε με μία βελόνα που εισάγεται μέσα σε ένα αγγείο, στέλνοντάς το μέσω μιας μηχανής στο φίλτρο, όπου απομακρύνει τις τοξίνες, την περίσσεια υγρών και ηλεκτρολυτών και στη συνέχεια το επιστρέφει στον ασθενή. Οι νοσηλευτές αιμοκάθαρσης πρέπει να γνωρίζουν τη λειτουργία του περίπλοκου εξοπλισμού της αιμοκάθαρσης, καθώς και την εκτίμηση της σωστής αρτηριοφλεβικής αναστόμωσης (φίστουλα), αυτής δηλαδή που δημιουργήθηκε στο χέρι του ασθενούς για να υπάρχει πρόσβαση στο κυκλοφορικό σύστημα, το οποίο πρέπει να ελέγχει για πιθανά σημεία λοίμωξης και να αξιολογεί την κυκλοφορία του αίματος σ’ αυτή.

Εκπαίδευση ασθενούς: Οι ασθενείς που έρχονται στη μονάδα αιμοκάθαρσης για πρώτη φορά είναι δικαιολογημένα ανήσυχοι και αναστατωμένοι, διότι έρχονται σε επαφή με μία διαδικασία που θα κυριαρχήσει στη ζωή τους μέχρι να πάρουν ένα νέο νεφρό (μεταμόσχευση). Διδάσκοντας τους ασθενείς τι να περιμένουν κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης, εξηγώντας πόσο χρόνο θα χρειαστούν αιμοκάθαρση και απαντώντας σε ερωτήσεις των αρρώστων, όλα αυτά αποτελούν μέρος της δουλειάς του νοσηλευτή αιμοκάθαρσης. Για παράδειγμα, οι ασθενείς θα πρέπει να μάθουν να αξιολογούν την φίστουλα (λ.χ. αν υπάρχει ερυθρότητα, αν λειτουργεί φυσιολογικά, αν υπάρχουν άλλα σημεία λοίμωξης, η οποία είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου σε ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση).

Τι να περιμένει κανείς από τους νοσηλευτές της αιμοκάθαρσης; Παρέχουν εξατομικευμένη φροντίδα στους νεφροπαθείς και διασφαλίζουν ότι ο εξοπλισμός της αιμοκάθαρσης λειτουργεί σωστά. Η ομάδα αιμοκάθαρσης μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τεχνικούς, οι οποίοι διαχειρίζονται τη λειτουργία του μηχανήματος. Σε γενικές γραμμές, τα βασικά καθήκοντα μιας νοσηλεύτριας αιμοκάθαρσης είναι να συζητά με τους γιατρούς σχετικά με το συνολικό πλάνο θεραπείας ενός ασθενούς και να τους ειδοποιεί για τυχόν μεταβολές στην κατάσταση του ασθενούς.

Επειδή η αιμοκάθαρση καθαρίζει το αίμα και τα υπόλοιπα σωματικά υγρά από τις τοξίνες, οι νοσηλευτές της αιμοκάθαρσης οφείλουν να γνωρίζουν τις εργαστηριακές εξετάσεις αίματος που επηρεάζονται από τη θεραπεία (λ.χ. ουρία, κρεατινίνη, κάλιο, ασβέστιο, φώσφορος κ.ά). Ο στόχος της θεραπείας είναι να φέρνει τα επίπεδα των τιμών των εξετάσεων του αίματος του κάθε ασθενούς, κατά το δυνατό όσο πιο κοντά στα φυσιολογικά.

Η νεφρική ανεπάρκεια επηρεάζει και πολλές άλλες λειτουργίες οργάνων του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, των πνευμόνων και του πεπτικού συστήματος. Οι νοσηλευτές της αιμοκάθαρσης πρέπει να γνωρίζουν τα συμπτώματα της νεφρικής ανεπάρκειας και να αξιολογούν τακτικά τους ασθενείς τους για να βεβαιώνονται ότι οι θεραπείες που τους εφαρμόζουν με την αιμοκάθαρση είναι αποτελεσματικές. Οι νοσηλευτές της αιμοκάθαρσης αναπτύσσουν μία στενή σχέση με τους ασθενείς και τις οικογένειές τους, αφού η θεραπεία της αιμοκάθαρσης γίνεται τρεις ημέρες την εβδομάδα. Επιπλέον, οι ασθενείς πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη διαχείριση της υγείας τους, ιδιαίτερα τη διατροφή και την άσκηση για να μεγιστοποιούν τα οφέλη.

Πρόληψη των επιπλοκών: Οι νοσηλευτές της αιμοκάθαρσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των επιπλοκών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Μελετούν τα εργαστηριακά αποτελέσματα του ασθενούς πριν από την αιμοκάθαρση για να είναι βέβαιοι ότι αυτά βρίσκονται μέσα σε αποδεκτά όρια, ζυγίζουν τον ασθενή πριν και μετά τη διαδικασία για να βεβαιωθούν ότι ο άρρωστος έχει το σωστό ξηρό βάρος φεύγοντας και να διασφαλίζουν ότι οι ασθενείς δεν λαμβάνουν φάρμακα που θα μπορούσαν να προκαλέσει προβλήματα κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης. Φάρμακα κατά της υπέρτασης για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσουν μείωση της πίεσης, η οποία κατά τη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα ακόμη και επικίνδυνα για τη ζωή του αρρώστου. Μετά τη διάρκεια της συνεδρίας κάθαρσης, οι νοσηλευτές της αιμοκάθαρσης προσέχουν μη τυχόν εμφανιστούν συμπτώματα συνδρόμου ρήξης της ωσμωτικής ισορροπίας (συνήθως συμβαίνει στις πρώτες συνεδρίες) και του οποίου τα πρώτα σημεία είναι η σύγχυση, μία μεταβολή στο επίπεδο της συνείδησης ή ξαφνικός και σοβαρός πονοκέφαλος. Οι νοσηλευτές πρέπει να αναφέρουν αυτές τις αλλαγές αμέσως στον υπεύθυνο γιατρό.

Τι είναι τελικά ο νοσηλευτής της αιμοκάθαρσης; Οι νοσηλευτές της αιμοκάθαρσης, που ονομάζονται επίσης νοσηλευτές νεφρολογίας, εστιάζουν σε νόσους και καταστάσεις που σχετίζονται με τους νεφρούς. Όταν οι νεφροί ανεπαρκούν, οι τοξίνες συσσωρεύονται στον οργανισμό, ενώ πρέπει να απομακρύνονται καθημερινά. Επιπλέον, το ισοζύγιο των υγρών και των ηλεκτρολυτών στον οργανισμό μεταβάλλεται. Η αιμοκάθαρση μιμείται τις κύριες λειτουργίες των νεφρών και είναι μία διαδικασία που σώζει τα άτομα με οξεία ή χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

Τι θα χρειαστεί ο νοσηλευτής της αιμοκάθαρσης; Η παροχή καλής εκπαίδευσης στον ασθενή με κίνητρο την ενθάρρυνση είναι ένα σημαντικό συστατικό του ρόλου της νοσηλεύτριας της αιμοκάθαρσης. Αυτή η εκπαίδευση περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την πρωτοπαθή του νόσο, η οποία τον οδήγησε σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Για τους περισσότερους ασθενείς υπό αιμοκάθαρση, αυτή η βασική αιτία είναι, είτε ο σακχαρώδης διαβήτης ή η αρτηριακή υπέρταση. Ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να είναι ιδιαίτερα απογοητευμένοι και να αποθαρρύνονται για την κατάστασή τους. Οι νοσηλευτές της αιμοκάθαρσης χρησιμοποιούν τις ικανότητες και τις γνώσεις τους όσο αφορά την επικοινωνία και σε συνδυασμό με μία αισιοδοξία που μεταδίδουν βοηθούν να ενεργοποιήσουν και να αφυπνίσουν τους ασθενείς τους.

Πώς πρέπει να γίνεται κανείς νοσηλευτής αιμοκάθαρσης; Οι περισσότερες μονάδες αιμοκάθαρσης έχουν εξειδικευμένα προγράμματα κατάρτισης για τους νέους νοσηλευτές. Είναι προτιμότερο ωστόσο να υπάρχει ένα γενικό πλαίσιο νοσηλευτικής εκπαίδευσης και πολλά χρόνια εμπειρίας πριν από τη συνέχιση αυτής της εξειδίκευσης στη νεφρολογία.

http://renalkomotini.gr/