Μεταμόσχευση νεφρών σε παιδιά χωρίς την ανάγκη ανοσοκαταστολής

Παιδίατροι στο Στάνφορντ ανέπτυξαν έναν ασφαλή τρόπο για διπλή μεταμόσχευση νεφρών και βλαστοκυττάρων από έναν γονέα, σε παιδιά με ανοσολογικές διαταραχές, χωρίς τη χορήγηση δια βίου φαρμάκων που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι επιστήμονες από το Lucile Packard Children's Hospital Stanford με επικεφαλής την Alice Bertaina, MD, PhD, αναπληρώτρια καθηγήτρια παιδιατρικής, αναφέρουν τρεις επιτυχημένες μεταμοσχεύσεις νεφρού, που πραγματοποιήθηκαν σε παιδιά στην Καλιφόρνια, χωρίς την ανάγκη ανοσοκαταστολής. Κατά τη μεταμόσχευση χρησιμοποιήθηκε μια νέα μέθοδος που ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο απόρριψης του νέου νεφρού.

 Η καινοτόμος τεχνική λειτουργεί μεταμοσχεύοντας

με ασφάλεια «πειραγμένα» βλαστοκύτταρα από μυελό των οστών προτού μεταμοσχευθεί και ο νεφρός, πρόκειται δηλαδή, για διπλή μεταμόσχευση ανοσοποιητικού/στερεού οργάνου ή DISOT. Αυτό έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν, αλλά με περιορισμένη επιτυχία.

Η επιστημονική καινοτομία από την ομάδα της Bertaina παρουσιάζει ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα, καθώς επιτρέπει την ασφαλή μεταμόσχευση νεφρού από δότη σε λήπτη των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι γενετικά 100% απόλυτα ταιριαστό.

Τα τρία παιδιά (ηλικίας 7 και 8 ετών) που έλαβαν τα μοσχεύματα νεφρού με αυτόν τον τρόπο έχουν μια εξαιρετικά σπάνια γενετική ασθένεια που ονομάζεται Schimke ανοσο-οστική δυσπλασία (SIOD), η οποία περιορίζει την ικανότητα του σώματος να καταπολεμά τις μολύνσεις και μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια.

Η ιδέα της μεταμόσχευσης ενός ασθενούς με βλαστοκύτταρα ενός δότη οργάνων υπήρχε εδώ και δεκαετίες, αλλά ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί. Οι μεταμοσχεύσεις βλαστοκυττάρων από μυελό των οστών παρέχουν στον ασθενή ένα νέο γενετικά ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς ορισμένα από τα βλαστοκύτταρα του μυελού των οστών ωριμάζουν ως κύτταρα του ανοσοποιητικού στο αίμα.

Ωστόσο, οι μεταμοσχεύσεις βλαστοκυττάρων που αναπτύχθηκαν αρχικά για άτομα με αιματολογικούς καρκίνους ενέχουν τον κίνδυνο επίθεσης στα κύτταρα του σώματος του λήπτη, μια επιπλοκή που ονομάζεται νόσος μοσχεύματος έναντι του ξενιστή (Graft versus host disease), η οποία μπορεί να είναι κα θανατηφόρα. Το 10% των ασθενών που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση μυελού των οστών λόγω απλαστικής αναιμίας, λευχαιμίας ή συνδυασμένης ανοσοανεπάρκειας αναπτύσσει νόσο μοσχεύματος έναντι του ξενιστή (GVHD) και το 90% εξ αυτών, σύνδρομα πα­ρόμοια με σκληρόδερμα. 

Νέος τρόπος επεξεργασίας των βλαστοκυττάρων του δότη

Η παιδιατρική ομάδα του Στάνφορντ εισήγαγε έναν νέο τρόπο επεξεργασίας των βλαστοκυττάρων του δότη. Συγκεκριμένα, αφού ληφθούν τα βλαστοκύτταρα από τον μυελό του δότη, οι επιστήμονες αφαιρούν τον τύπο εκείνων των κυττάρων του ανοσοποιητικού που προκαλούν GVHD. Αυτά τα κύτταρα που αφαιρούνται ξαναδημιουργούνται μέσα στον ασθενή μετά από 60 έως 90 ημέρες, ανακτώντας την πλήρη λειτουργία τους

Κάθε ένα από τα τρία παιδιά της νέας επιστημονικής έκθεσης υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση «πειραγμένων» βλαστοκυττάρων που λήφθηκαν από έναν από τους γονείς τους. Πέντε έως δέκα μήνες αργότερα, μετά την ανάρρωση από τη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων, κάθε παιδί έλαβε ένα νεφρό από τον ίδιο γονέα που είχε δωρίσει και τα βλαστοκύτταρα.

Ο ένας από τους μικρούς ασθενείς παρουσίασε ένα ήπιο επεισόδιο νόσου μοσχεύματος έναντι ξενιστή (GVHD), που επηρέασε το δέρμα, το οποίο αντιμετωπίστηκε με φαρμακευτική αγωγή. Μετά τη μεταμόσχευση νεφρού, οι γιατροί χορήγησαν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα στους δύο πρώτους ασθενείς για 30 ημέρες και στη συνέχεια τα διέκοψαν.

Ο τρίτος ασθενής παρουσίασε βραχυπρόθεσμες παρενέργειες από την ανοσοκαταστολή, συμπεριλαμβανομένου του υψηλού σακχάρου στο αίμα. Σε αυτή την περίπτωση, η φαρμακευτική αγωγή διακόπηκε ακόμη νωρίτερα. Και οι τρεις ασθενείς δεν έχουν πλέον τη διαταραχή του ανοσοποιητικού και τους τελευταίους 22-34 μήνες ζουν χωρίς την ανοσολογική ασθένεια και με νέους, πλήρως λειτουργικούς νεφρούς που έχει αποδεχτεί το σώμα τους.

Το πρωτόκολλο για τη θεραπεία ασθενών με ποικίλες παθήσεις που επηρεάζουν τα νεφρά έλαβε την έγκριση του FDA στις 27 Μαΐου 2022. Η Bertaina αναμένει ότι το πρωτόκολλο θα είναι τελικά διαθέσιμο σε πολλά άτομα που χρειάζονται μεταμοσχεύσεις νεφρού, ξεκινώντας από παιδιά και νεαρούς ενήλικες και αργότερα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Οι ερευνητές σχεδιάζουν επίσης να διερευνήσουν τη χρησιμότητα της DISOT για άλλους τύπους μεταμοσχεύσεων οργάνων.

Η νέα έγκριση του FDA καλύπτει διάφορες ασθένειες που προκαλούν νεφρική βλάβη, όπως SIOD, κυστίνωση, συστηματικό λύκο και απόρριψη προηγούμενης μεταμόσχευσης νεφρού λόγω εστιακής τμηματικής σπειραματοσκλήρωσης.

Σε αυτές τις συνθήκες, εάν το ανοσοποιητικό πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί πριν από τη μεταμόσχευση νεφρού, η ανοσολογική νόσος μπορεί να επιτεθεί σε έναν πρόσφατα μεταμοσχευμένο νεφρό. Η DISOT είναι μια εναλλακτική λύση που θα επιλύσει τις παθήσεις του ανοσοποιητικού των ασθενών και θα επιτρέψει στους νέους νεφρούς τους να παραμείνουν υγιείς, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Η επιστημονική εργασία που περιγράφει τις τρεις πρώτες περιπτώσεις DISOT, δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine

https://www.dikaiologitika.gr